پروفسور محمد یونس، برنده جایزه نوبل، در مصاحبه ای با یک شبکه تلویزیونی هند، اظهار داشت که اگر بنگلادش بی ثبات شود، میانمار، بنگال غربی و کل شمال شرق هند را تحت تاثیر قرار خواهد داد. هم اکنون، بنگال غربی هند در اعتراض به یک عمل وحشتناک تجاوز جنسی و قتل گرفتار نا آرامی شده است و ماماتا بانرجی، وزیر ارشد بنگال غربی هند اعلام کرده است که "آماده استعفا است". ایالت مانیپور هند در حالت هشدار قرمز قرار دارد. زیرا حملات پهپادی و موشکی اخیر موج جدیدی از خشونت های قومی را در این ایالت به راه انداخته است. در همین حال، به گفته جیمز رودهاور مسئول تیم حقوق بشر سازمان ملل در باره میانمار، "میانمار در حال فرورفتن در اعماق باتلاق نقض حقوق بشر است." اگر کسی وضعیت در خلیج بنگال را مانند یک انبار باروت در حال انفجار نبیند، در واقع باید گفت کور است.
نشست دوجانبه دکتر یونس و بایدن و همچنین سفر اخیر هیئت آمریکایی به داکا، بر تعهد این کشور به حمایت از توسعه و ثبات سیاسی بنگلادش در دوره دولت موقت تاکید می کند. با امضای توافقنامه توسعه از طریق "یو اس اید"و متعاقبا برگزاری یک نشست دوجانبه، ایالات متحده به وضوح نشان داده است که اهمیت استراتژیک بنگلادش را به رسمیت می شناسد. با این حال، این مسئله همچنین یک سیگنال راهبردی برای قدرت های منطقه ای است که وضعیت بنگلادش یک نگرانی جهانی است. ثبات و توسعه در بنگلادش با منافع آمریکا در جنوب آسیا، به ویژه با ثبات در منطقه، همسو است.
هند نیز به عنوان نزدیکترین همسایه بنگلادش، نقشی حیاتی در تضمین همسویی منافع امنیتی خود با ثبات بنگلادش دارد. دولت نخست وزیر نارندرا مودی باید اطمینان حاصل کند که صداها و حرکت های افراطی در داخل هند، اوضاع را در آن سوی مرز ( داخل بنگلادش ) تحریک نکند. سیاستگزاران هندی باید اهتمام داشته باشند تا از مسائل داخلی خود برای ایجاد اصطکاک بین دو کشور سوء استفاده نشود. مهمتر از این، هند باید رویکردی متعادل اتخاذ کند، تعامل دیپلماتیک با بنگلادش را اصل بداند و تضمین کند که هیچ نیرویی در داخل هند تلاش‌ها برای ثبات در بنگلادش را تضعیف نمی‌کند. هر گونه بی ثباتی در بنگلادش به طور قطع به هند سرایت خواهد کرد و نه تنها بنگال غربی بلکه بر ایالت هایی مانند آسام و تریپورا نیز تأثیر خواهد گذاشت. لذا به نفع امنیت خود هند است که از دولت موقت در داکا حمایت کند و در صورت امکان برای مقابله با تهدیدهای خارجی و داخلی به آن کمک کند. در حالی که شرکای راهبردی مانند آمریکا و هند می توانند از بنگلادش حمایت مالی کرده و با آن تعامل دیپلماتیک داشته باشند، حق مردم بنگلادش نیز این است که از ثبات و پایداری کشورشان اطمینان حاصل کنند. قبلاً در مورد صلاحیت دولت موقت سؤالاتی مطرح شده است که نشانه خوبی نیست. این دولت باید هر چالش سیاسی جدید را به سرعت و با دقت بررسی کند و اطمینان حاصل نماید که نهادهای دموکراتیک همچنان فعال هستند و گروه های افراطی قادر به سوء استفاده از خلاءهای حکومتی نیستند. دولت موقت همچنین باید راه را برای برگزاری انتخاباتی آزاد، عادلانه و فراگیر هموار نماید که به خودی خود کار دشواری است. در این میان بویژه جامعه مدنی و رسانه‌ها، باید فعالیت‌های خود را افزایش دهند و با امواج جاری کمپین‌های اطلاعات نادرست مقابله کنند و واقعیت ها را برای همه جهان منعکس نمایند. امروز لحظه و دوره ای حیاتی است و آینده در دستان مردم بنگلادش است. مردمی که به خیابان ها آمدند و جان خود را برای سرنگونی یک دولت خودکامه دادند، اکنون باید دوباره گام بردارند و در برابر نیروهای تفرقه افکن مقاومت کنند. این، تنها راه بازسازی بنگلادش و تبدیل آن به کشوری مرفه و صلح آمیز است.
ملاحظه:
علی رغم اینکه یکی از دلایل اصلی وقوع رخدادها و تحولات سیاسی اخیر بنگلادش، نارضایتی عمومی مردم از دخالت های گسترده هند در امور داخلی این کشور و وابستگی بیش از حد دولت شیخ حسینه و حزب عوامی لیگ به رهبری او به دهلی نو بود، ولی دولت موقت فعلی هم که بنا بر خواسته افکار عمومی از هند فاصله گرفته و مورد حمایت آمریکاست، نمی تواند هند را نادیده گرفته و روابط متعادل و متوازنی با این کشور نداشته باشد. بنگلادس بنابر جبر موقعیت جغرافیایی در محاصره هند است و از غرب، شمال و شرق در احاطه این کشور قرار دارد. لذا اگر روابط ناآرام و پرچالشی با هند داشته باشد متضرر خواهد شد و تحت فشارهای مختلف دهلی قرار خواهد گرفت. لذا دولت موقت دکتر یونس ناچار است ضمن همراهی با آمریکا، با هند هم روابط و مناسبات معمول و متعارفی داشته باشد.
نویسنده: ظل الرحمان، مدیر اجرایی مرکز مطالعات حکومت داری
منبع: (روزنامه دیلی استار، چهار شنبه، ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۴)
نظر شما